1. Introductie

Voor u ligt het bestuursverslag van het Apostolisch Genootschap van 2022. Net als voorgaande jaren heeft het bestuur zich laten leiden door de volgende principes en uitgangspunten:

1. Alles wat we doen en laten, al onze besluiten moeten voelbaar gerelateerd kunnen worden aan de grondslag van ons geloof.
   
   
2. Het bestuur is een strategisch bestuur. Alles wat we als bestuur doen en laten, al onze besluiten moeten ten dienste staan van ‘de toekomst’. We kiezen moedig voor een eigentijdse herberg voor leden en passanten en dragen bij aan meer compassie, duurzaamheid en solidariteit in de samenleving.
   
   
3. Het bestuur bestuurt door het ontwikkelen, vaststellen en aanreiken van ruimte biedende kaders. De kaders komen tot stand in dialoog met de leden (die daar prijs op stellen) en altijd in co-creatie met het Dienstencentrum, de mensen die er in de praktijk mee moeten werken.
   
   
4. Het bestuur is transparant en consistent in zijn besturing, aanspreekbaar op en zichtbaar in wat we willen. Dat is iets anders dan steeds zelf naar voren stappen.

2. Samen­vatting

‘De wereld is heftig in beweging.’ Het is een tekst uit een apostolisch lied. In 2022 was dit meer dan ooit van toepassing.

Oorlog in Oekraïne

Waar begin 2022 het einde van de coronapandemie in zicht kwam, brak in februari 2022 de oorlog in Oekraïne uit. Naast alle verschrikkingen was het hartverwarmend om te zien hoeveel mensen in actie kwamen om vluchtelingen uit Oekraïne te helpen. Ook binnen het genootschap werden diverse initiatieven ontplooid en door het genootschap ondersteund. Dit liep uiteen van opvang van vluchtelingen (in verschillende van onze gebouwen en door een groot aantal leden die thuis mensen opvingen), het bieden van mogelijkheden voor ontmoeting van mensen uit Oekraïne, tot het maken van rugzakjes voor kinderen en het inzamelen van dekens, slaapzakken e.d.

Inflatie

Het menselijk leed in Oekraïne is groot. Ook hebben de oorlog in Oekraïne en de sancties tegen Rusland grote financiële en economische gevolgen in Europa en dus ook in Nederland. Zo is de inflatie ruim 11% ten opzichte van vorig jaar. Hoofdoorzaak zijn de sterk gestegen energieprijzen. Dit zorgde direct en indirect ook voor een stijging van de voedselprijzen. De Europese Centrale Bank (ECB) probeert de hoge inflatie te bestrijden met rentestijgingen. In 2022 steeg de rente van -0,5% op 1 januari 2022 tot 2% per 31 december 2022.

Arbeidsmarkt

Op de arbeidsmarkt deed zich een situatie voor die ongekend was in Nederland, want er waren meer vacatures dan werklozen. De hoofdoorzaak is de toenemende vergrijzing. Als gevolg van het tekort aan arbeidskrachten en de toenemende inflatie, die werknemers gecompenseerd willen krijgen, namen de lonen veel sterker toe dan in de jaren daarvoor. Ook de woningmarkt blijft zich kenmerken door een groot gebrek aan benodigde woningen die vanwege strenge regelgeving niet (voldoende) gebouwd worden. De prijzen van huizen zijn in 2022 duidelijk gestegen.

Aandelen en obligaties

Bovenstaande bewegingen resulteerden in een heel bijzondere mix op de aandelen- en obligatiemarkten. In 2022 vond er zowel een daling plaats van de aandelenprijzen als van de obligaties. In dit verslag treft u meer aan over onze beleggingsportefeuille.

Geloofsgemeenschappen, ontmoetingen en maatschappelijke betrokkenheid

In 2022 zijn mooie vervolgstappen gezet in het vormen van krachtige geloofsgemeenschappen op zoveel mogelijk plaatsen, het aanbieden van ontmoetingen voor zingeving en levenskunst (iederal) en het concreet vormgeven van onze maatschappelijke betrokkenheid. Ook op andere terreinen is door velen weer veel moois tot stand gebracht. Enkele voorbeelden:

• Er werden twee eerstverantwoordelijk voorgangers aangewezen voor de geestelijke verzorging. Met deze aanwijzingen verdween de functie van apostel. Hiermee is een nieuwe stap gezet in de ontwikkeling van het Apostolisch Genootschap.
• In 2022 bood het Apostolisch Genootschap financiële continuïteit aan 68 geloofsgemeenschappen en een inspiratiecentrum in Nederland, een virtuele gemeenschap (De Wereld), vier gemeenschappen in het buitenland en aan de ondersteunende landelijke organisatie. Ook ontstaan er op steeds meer plekken nieuwe vormen van inspiratie en ontmoeten.
• Tweemaal per maand was er een plaatselijke (online en/of fysieke) eredienst. En elke maand was er een online digitale landelijke eredienst die door leden en niet-leden live thuis gevolgd kon worden. Aan deze samenkomsten namen elke week duizenden mensen deel.
• In onze gemeenschappen zijn veel vrijwilligers actief. Dat geldt voor voorgangers, middelpunten en ‘gewone’ leden die aan het werk waren op tal van terreinen: in de geestelijke verzorging, jeugdverzorging, zang, muziek, tuinonderhoud, schoonmaak, enz. Daar waar het aantal vrijwilligers verminderde werd onderhoud uitbesteed.
• Een landelijke organisatie die bestaat uit (ultimo 2022) 69 betrokken medewerkers (55,7 fte) en vele trouwe, vaste vrijwilligers.
• Jongeren van 15 tot 30 jaar die bij elkaar kwamen tijdens verschillende online jongerenmeetings.
• Apostolische vrijwilligers die zich inzetten voor tientallen goede doelen.
• Vanuit het programma Versterken geloofsgemeenschappen werden 28 gemeenschappen ondersteund.
• In de media verschenen 21 religieus-humanistische opiniestukken.
• Aan (online) iederalbijeenkomsten namen 1.808 mensen deel.
• Het totale aantal abonnees op VANDAAG magazine bedroeg 9.342 (2021: 7.937).
• Het aantal geregistreerde leden per 31 december 2022 bedroeg 8.608 (2021: 9.094) en 2.311 (2.417) jeugdleden. Eveneens per 31 december 2022: 183 (2021: 198) aspirant-leden en 1.330 (1.281) sympathisanten. Totaal: 12.432 (12.990).

3. Identiteit en ambitie

Onze missie en visie, zoals verwoord in de statuten, blijven onverminderd van kracht. De meerjarenvisie 2017-2024 vertaalt deze missie en visie naar onze tijd.

Dit zijn we

Het Apostolisch Genootschap is een plaats voor religieus-humanistische zingeving. We ervaren verwondering en ontzag voor het mysterie van het leven. We geloven dat alles voortkomt uit dezelfde oorsprong en beseffen dat ons leven deel is van een ondeelbaar geheel. Alle mensen zijn gelijkwaardig en in essentie met alles, dus ook met elkaar, verbonden. We geloven dat in de mens een creatieve kracht werkzaam is die tot uitdrukking kan komen in liefdevol handelen.

Daarom zijn we apostolisch

In de wereld zijn solidariteit, duurzaamheid en compassie nodig. Apostolischen maken werk van deze waarden. Leven in liefde maakt duurzaam samenleven mogelijk. Het genootschap roept op te kiezen voor deze gezindheid, haar uit de dragen in het eigen leven en haar door te geven aan volgende generaties.

Dit doen we

Apostolischen vormen gemeenschappen en zoeken de ontmoeting met iedereen die op zoek is naar zingeving en levenskunst en wil werken aan een menswaardige wereld. In deze ontmoetingen zoeken we samen naar religieuze verdieping en naar antwoorden op levensvragen. Dit inspireert ons om vanuit compassie in woord en daad te werken aan meer solidariteit en een duurzaam beheer van de aarde.

4. Duurzaam en verantwoord

Het Apostolisch Genootschap wil maatschappelijk verantwoord organiseren (MVO) en invulling geven aan de sustainable development goals (SDG). Dit zijn doelen om van de wereld een betere plek te maken in 2030. Praktisch betekent dit dat het genootschap:

• Verantwoord omgaat met zijn leden, medewerkers en vrijwilligers, door vanuit een gezamenlijk doel mensen steeds op de juiste plek in te zetten en te ondersteunen in hun ontwikkeling.
• Verantwoord omgaat met zijn plaats in de maatschappij, door de dialoog te zoeken vanuit betrokkenheid en zijn waarden en normen en daar actie aan te verbinden.
• Verantwoord omgaat met het milieu, door bewust en actief mee te werken aan een duurzame maatschappij.
• Een beleggingsportefeuille met een duurzaam karakter heeft.
• Integer omgaat met privacy en eigendom.

In navolging van concrete MVO-projecten in de voorgaande jaren bleef MVO in 2022 onder de aandacht als vaste toetssteen bij belangrijke besluiten.

5. Meerjaren­visie

Drie koerselementen

In 2017 werd de meerjarenvisie ’Meer dan het gewone’ geïntroduceerd. Daarin werden drie koerselementen geïntroduceerd:

• Versterken geloofsgemeenschappen
• Ontmoetingen Zingeving en Levenskunst
• Maatschappelijke Betrokkenheid

Deze koerselementen zijn in 2022 verder uitgebouwd. We lichten ze hieronder toe.

Versterken geloofsgemeenschappen

De geloofsgemeenschap vormt een van de belangrijkste hoekstenen van de apostolische cultuur. Daarom blijven we bouwen aan solide en aantrekkelijke gemeenschappen. Eind 2024 moeten op zo veel mogelijk plaatsen gastvrije gemeenschappen gevormd zijn. Plekken waar het geloof wordt versterkt en geoefend kan worden in de transformatie naar praktische zingeving en levenskunst. Het zijn plaatsen waar de leden zich met elkaar verbonden voelen.

Het team Versterken geloofsgemeenschappen bestaat uit een aantal procesbegeleiders. Eind 2022 waren er 28 gemeenschappen in verbinding met procesbegeleiders in verschillende intensiteit. In twintig gemeenschappen is in de achterliggende jaren het proces Versterken geloofsgemeenschappen afgerond. In achttien gemeenschappen is het proces nog niet opgepakt of zijn net eerste contacten gelegd. Ook is door het team gestart met de begeleiding van de buitenlandse gemeenschappen.

De behoefte aan ondersteuning bij de vraag hoe gemeenschappen kunnen anticiperen op de huidige ontwikkelingen vormt de rode draad. Daarbij kan gedacht worden aan de afname van de vrijwilligerscapaciteit en verzorgingskracht, maar ook aan het aansluiten op nieuwe behoeftes van liefhebbers en de mogelijkheden tot regionale samenwerking.

Vooruitblik

De vraag naar ondersteuning neemt nog steeds toe. De verwachting is dan ook dat het aantal gemeenschappen dat in 2023 mee zal doen aan het programma Versterken gemeenschappen zal stijgen.

Ontmoetingen Zingeving en Levenskunst

In 2022 was er weer een uitgebreid programma aan ontmoetingen over zingeving en levenskunst onder de noemer iederal. De eerste twee maanden van het jaar kenmerkten zich nog door coronabeperkingen. Ook in de maanden daarna was het merkbaar dat fysieke ontmoetingen nog voorzichtig bezocht werden. Sommige ontmoetingen werden daarom geannuleerd. Gelukkig nam dit corona-effect snel af en kon na de zomer en na enkele strategische aanpassingen volop genoten worden van (vaak volgeboekte) ontmoetingen.

Met iederal leveren we een positieve bijdrage aan de maatschappij vanuit de religieus-humanistische waarden compassie, solidariteit en duurzaamheid. We brengen een beweging op gang waarin mensen, levensontdekkers, bij zichzelf op zoek gaan hoe zij positief, bewust en liefdevol kunnen leven. Een beweging waar levensontdekkers verbinding met anderen aangaan en samen van elkaar leren en levenswijsheid opdoen.

We nodigen levensontdekkers uit om via verdiepende thema’s en diverse ontmoetingsvormen zelf antwoorden te zoeken en misschien ook te vinden op hun levensvragen, geïnspireerd te worden en anderen te inspireren om tot zelfontplooiing te komen.

Sinds de start werken we toe naar de mogelijkheid waarbij mensen elkaar kortere of langere tijd inspireren om een liefdevol mens te zijn of te worden. Het is een nieuwe manier van gemeenschapsvorming, waar mensen bij elkaar betrokken zijn. Vanuit iederal zetten we de deuren open voor iedereen die met anderen in contact wil komen over zinvol leven. Een veilige plek, waar iedereen zichzelf kan zijn en zich kwetsbaar kan opstellen. Juist in onzekere tijden is het belangrijk dat er mogelijkheden zijn om in verbinding met anderen te komen. Om jezelf beter te leren kennen, ideeën uit te wisselen, diepgang te ervaren, samen over levensvragen te sparren en elkaar te inspireren. In 2022 hebben 1.808 personen deelgenomen aan iederal-bijeenkomsten.

Vooruitblik

Iederal heeft de ambitie in 2023 4.000 deelnemers te ontmoeten.

Maatschappelijke Betrokkenheid

Vanuit de wens iets goeds te doen voor en in de samenleving en het besef dat iedereen gelijkwaardig en met elkaar verbonden is, voelt het genootschap zich medeverantwoordelijk en wil het in liefde werken aan een waardige wereld. Om dit te realiseren worden impactvolle projecten geselecteerd. Bij deze selectie is gebruik gemaakt van het ‘Donatiebeleid’ en ‘Algemene kader aanvragen voor donaties en sponsoring’ zoals vastgesteld in 2020.

Sociaal tuinieren

Vanaf begin 2020 is het Apostolisch Genootschap actief betrokken bij het project Sociaal Tuinieren. Groepen vrijwilligers knappen in achterstandswijken de tuinen van ouderen en kwetsbare bewoners op en beplanten de tuinen duurzaam. De bewoners zijn zelf niet in staat hun tuin te onderhouden en verkeren vaak in een sociaal isolement. Na afloop worden de bewoners gekoppeld aan een structurele vrijwilliger die regelmatig de tuin komt bijhouden. Op deze manier wordt sociaal isolement doorbroken en de verwaarloosde tuin weer groen.

Dit project draagt bij aan het bestrijden van eenzaamheid, het versterken van sociale cohesie en duurzaamheid. De lokale uitvoering van dit project is in handen van Stichting Present, een bewezen uitvoeringsorganisatie voor vrijwilligerswerk met veel vestigingen in Nederland.

Het genootschap doet mee met de landelijke ondersteuning van de uitbouw van sociaal tuinieren in Nederland. Ook het komende jaar willen we weer meer steden aansluiten via de plaatselijke Presentvestigingen. Daartoe worden leerbijeenkomsten georganiseerd over methodiek, opbouw van plaatselijke stichtingen, plaatselijk fondsen werven, etc. Partnerschap voor het genootschap houdt in: financiële ondersteuning; professionaliseren van de communicatie; meedenken over strategische kwesties; mogelijkheid voor betrokkenheid van apostolische gemeenschappen en jongeren bij plaatselijke tuinprojecten en kansen voor de koppeling aan natuurbeleving via Fête de la Nature en iederal.

Buddy to Buddy

In 2022 heeft het bestuur gekozen om samen te werken met de stichting Buddy to Buddy (BtB). Deze stichting (opgericht in 2017) koppelt nieuwkomers met een vluchtelingenachtergrond aan vrijwilligers. BtB werkt op lokaal en landelijk niveau samen met veel ketenpartners, waaronder organisaties als Vluchtelingenwerk, COA, Newbees, New Dutch Connection en de welcome app. Structureel werkt BtB samen met Vluchtelingenwerk, een organisatie die zich vooral richt op het begeleiden van asielprocedures in de AZC's, op juridische zaken en op familiehereniging. BtB voorziet in een behoefte. De eerste resultaten zullen volgend jaar in dit verslag worden opgenomen.

Plaatselijke acties

In de vredesweek hebben Ambassades van Vrede verschillende activiteiten georganiseerd. Ook zijn veel vrijwilligers in verschillende gemeenschappen bij allerlei maatschappelijk betrokken activiteiten betrokken geweest.

Donatiebeleid en structurele ondersteuning

In 2020 is het kader voor het donatiebeleid uitgebreid met een strategische paragraaf.

De donaties die in 2022 in dit licht verstrekt zijn staan in het teken van ‘samen in actie voor Oekraïne’. Daarnaast zijn er diverse kleinere donaties gedaan. Bovendien is er sprake van structurele ondersteuning van Stichting IDZO, Stichting Les Oiseaux Bleus, Nieuw Wij, Zin in Opvoeding en WWvK.

Opinie

In 2022 zijn 21 opiniestukken gepubliceerd over onderwerpen als vrijwilligerswerk, de oorlog in Oekraïne, kleine goedheid, ruimte en tijd en de gouden of platina regel. De artikelen over het onvoorstelbare dichtbij brengen en liefde voor dieren zijn uitgewerkt tot een lezing in een seminarreeks. Het artikel over hoe een kinderfietsje de onvoorstelbare gevolgen van de atoombom op Hiroshima invoelbaar maakt, is gepubliceerd in het Nederlands Dagblad en het vredesblad ProcesNieuws. Alle andere artikelen zijn te vinden op nieuwwij.nl en meningvoldoen.nl.

6. Overige activi­teiten en ontwikke­lingen

Meldpunt

Na het verschijnen van het boek Apostelkind in april 2020 werd het genootschap geconfronteerd met verhalen uit en emoties over het verleden. De schrijver heeft met haar boek een verborgen en onverwerkte kant van het verleden aan het licht gebracht. Het bood het genootschap de kans dit deel van de geschiedenis goede aandacht te geven en hierbij vooral recht te doen aan mensen die pijn uit hun apostolische verleden met zich meedragen. Het boek vormde voor het bestuur van genootschap aanleiding om hierover in gesprek te gaan met leden en voormalig leden om zich een zo volledig mogelijk beeld te vormen van de geschiedenis. Externe deskundigen hebben de dialoogbijeenkomsten begeleid. Deze bijeenkomsten waren onderdeel van een omvangrijker reflectietraject. We zochten naar wegen om met onze leden en voormalige leden realistisch te kijken naar onze geschiedenis. Het heeft bijgedragen tot meer begrip voor verschillende ervaringen in en emoties over ons apostolische verleden.

Na de dialoogbijeenkomsten en individuele gesprekken legde het bestuur op 11 oktober 2020 een verklaring af waarin het spijt betuigde en erkenning uitsprak voor het ondervonden leed. Het bestuur realiseerde zich ook dat deze spijtbetuiging onvoldoende was. Omdat ieder mens uniek is en maatwerk nodig heeft, is er op 1 december 2020 een onafhankelijk, extern meldpunt ingesteld. Tot eind 2022 werden mensen die hieraan behoefte hadden door de onafhankelijke medewerkers van het meldpunt bijgestaan om hun apostolische verleden een plek te geven. Het bestuur wilde deze mensen daarmee gelegenheid blijven bieden het (verdere) gesprek aan te gaan en/of een beroep te doen op professionele ondersteuning of andere vormen van hulp.

Het meldpunt voor nieuwe aanmeldingen zou aanvankelijk sluiten per 1 januari 2022. Het bestuur constateerde echter dat er behoefte was om de aanmeldingstermijn te verlengen. Daarom kon men zich tot 1 april 2022 melden. De onafhankelijke adviescommissie rondde eind 2022 alle aanvragen af.

Begin 2023 zal de adviescommissie op basis van haar ervaringen een advies aan het bestuur van het genootschap uitbrengen. Uiteraard had deze ondersteuning financiële consequenties, wat wordt toegelicht in de jaarrekening en in 2023 zal worden afgerond. Het meldpunt is ingesteld naast de in 2008 ingestelde vertrouwenspersoon waar mensen terecht kunnen die te maken hebben gehad met ongewenst gedrag van geestelijk verzorgers.

7. Dienstencentrum

Landelijke organisatie

De beweging waar we als apostolisch genootschap, vanuit de visie eenvoud, richting en variatie, deel van uitmaken kenmerkt zich door de uitgangspunten:

• van volgers naar makers;
• van opdracht naar verlangen;
• van lidmaten naar liefhebbers;
• van uniform naar divers;
• van organisatie naar beweging;
• van centraal naar decentraal;
• van gemeenschappen naar bezielde verbanden;
• van gebouw naar inspirerende ontmoetingen.

Liefhebbers

In 2022 heeft het begrip ‘liefhebber’ zijn weg gevonden binnen het genootschap: alle mensen die zich aangetrokken voelen tot de ontmoetingen die we organiseren of de gemeenschappen die we vormen. Ze onderscheiden zich van sympathisanten en lidmaten, omdat ze misschien nog niet bekend zijn met ons religieus-humanistisch gedachtegoed. Met het begrip liefhebbers geven we aan dat we inclusiever willen zijn en in ons beleid ook rekening willen houden met de belangen van degenen die ons nog niet goed kennen.

Wijze van organiseren

Als landelijke organisatie willen we de beweging van liefhebbers optimaal ondersteunen door er een beweging onder te organiseren. Een beweging die veel kenmerken vertoont van een netwerkorganisatie met als belangrijkste kenmerken:

• Een open informele cultuur, met weinig hiërarchie.
• Weinig controle, veel vrijheid en ruimte voor experimenten, fouten maken mag.
• Werk dat veranderlijk georganiseerd wordt rond projecten en activiteiten.
• Medewerkers die autonoom werken vanuit hun eigen talent en expertise en daarbij houvast vinden in de projectstructuur.
• Een heldere identiteit, gebaseerd op religieus-humanistische waarden die vertaald zijn naar duidelijke doelen, waarin de behoefte van de liefhebber centraal staat.

Hierbij ontwikkelt de landelijke organisatie zich van een hiërarchisch structuur naar een beweging:

Waarbij een passende wijze van organiseren hoort:

Illustratie: Denkschets.nl

In dit verband ontstaan zelforganiserende teams, waarbij de teamleden zich gezamenlijk verantwoordelijk voelen voor een project.

In de laatste maanden van 2022 is gestart met de integratie van de werkzaamheden van de kring van districtsvoorgangers, de koerselementen en de afdelingen van het Dienstencentrum. Daarbij zijn nieuwe werkzame verbindingen gelegd over de grenzen van de bestaande structuren heen.

Organisatie-inrichting ondersteunend aan de beweging

De landelijke organisatie werkt al langere tijd in projectvorm. De projecten vormen samen een programma dat gecoördineerd wordt in een kernteam. Naast kernteams werken we met expertiseteams. Deze teams bestaan uit een groep mede werkers (bewust los van elkaar geschreven) die dagelijks hun kennis, ervaring, deskundigheid en vaardigheden, ofwel hun expertise inzetten. In deze teams bundelen we onze ervaring en kennis. Zo hebben we een expertiseteam voor huisvesting, ICT, communicatie, marketing en administratie.

De besluitvorming vindt plaats via het mechanisme van wederzijdse afstemming en deep democray. Het is immers belangrijk om bruikbare inzichten van collega’s en liefhebbers zoveel mogelijk te benutten. Opgeteld leiden die inzichten tot een completer beeld en dus tot een beter besluit. Ook verloopt de uitvoering van een besluit sneller en beter als de uitvoerders zelf hebben bijgedragen aan de totstandkoming van het besluit omdat er dan meer eigenaarschap is.

De mate waarin gestuurd of gecoördineerd moet worden, neemt af met de toename van de moed en het vertrouwen van alle betrokkenen om aan de dynamiek van het netwerk deel te nemen. Daarbij is het belangrijk dat we de bij fluïde organiseren passende competenties en vaardigheden verder helpen ontwikkelen.

Zichtbaar Bewegen

Tijdens de paasbijeenkomst in april 2022 heeft apostel Bert Wiegman Nanda Ziere en Marten van der Wal aangewezen als eerstverantwoordelijk voorgangers. Deze aanwijzingen maken deel uit van het programma 'Zichtbaar Bewegen', waarmee we het werk beter willen verdelen. Ook willen we ermee bereiken dat meer mensen zich uitgenodigd voelen om mee te werken aan ons ideaal. Onderzoek naar de mogelijkheden van ledenparticipatie vormde daarom een belangrijk onderdeel van het programma (zie hieronder). In 2023 wordt hier een vervolg aan gegeven.

Binnen het project Zichtbaar Bewegen zijn werkgroepen aan de slag gegaan met verschillende aandachtsgebieden met als doelen:

• Het verkrijgen van inzicht in de ondersteuningsbehoeften van gemeenschappen.
• Het in kaart brengen van hoe gemeenschappen zich organiseren en onderling samenwerken.
• Een andere werkwijze van de landelijke organisatie waarbij meer verbinding en samenwerking is met en ruimte is voor degenen die actief betrokken willen zijn bij het genootschap.
• Het in kaart brengen van manieren waarop de ledenparticipatie vergroot kan worden.
• Het opstellen van nieuwe statuten en bijbehorende reglementen.
• Het uitwerken van een nieuw bestuursmodel.

Wat het uitwerken van een nieuw bestuursmodel betreft, is in december 2022 besloten om te gaan werken met een (onbezoldigde) Raad van Toezicht en een bezoldigd, uitvoerend bestuur in dienst van het genootschap. Het bestuur zal bestaan uit vijf personen, onder wie beide eerstverantwoordelijk voorgangers. De overige bestuurders worden geworven via een transparante sollicitatieprocedure die open staat voor alle leden.

De eerstverantwoordelijk voorgangers hebben als eerste stap voor de richting waarin ons genootschap zich ontwikkelt, gekozen voor het thema 'eenvoud, richting en variatie'. Dit betekent, dat we de kern van ons gedachtegoed bewaren én bewegen naar een grotere variatie aan vormen en momenten waar mensen elkaar kunnen ontmoeten om elkaar te inspireren te leven vanuit religieus-humanistische waarden.

Hoe, aan wie en waarover verantwoording afleggen?

Ervaringsverhalen van de liefhebbers kunnen het fundament vormen van een meer integrale manier van verantwoorden. Dit betekent dat we bij de liefhebbers informatie moeten ophalen over de vraag of onze diensten goed aansluiten bij hun behoeftes. Dit betekent dat we goed moeten luisteren en gegevens moeten verzamelen. Van daaruit kunnen projecten en producten verbeterd worden die bijdragen aan de verbetering van de clustering van projecten (de programma's) en zodoende bijdragen aan de doelstellingen van de organisatie, het Apostolisch Genootschap.

Stepping stones

In 2022 is een start gemaakt met het faciliteren van de gewenste ontwikkeling naar zelfsturende teams. We zien een stip op de horizon, een toekomstbeeld dat ons aanspreekt en een beweging naar die stip. Daarbij laten we ons leiden door de richting die past in de meerjarenvisie. Onderweg zullen we voortdurend in contact moeten zijn met de liefhebbers en andere betrokkenen om samen te bepalen wat de volgende stap zal zijn. Zo creëren we zoveel mogelijk draagvlak. Ook de komende jaren zullen we daarom investeren in het betrekken van medewerkers, vrijwilligers en liefhebbers, HRM-beleid, leiderschap en cultuurontwikkeling.

Huisvesting

In 2022 zijn de eerste stappen gezet om niet langer de huisvesting centraal te stellen, maar de ontwikkeling van gemeenschappen. Welke gemeenschap willen we zijn? Het antwoord op deze vraag bepaalt welke huisvesting daarbij hoort. Dat kan per gemeenschap of regio verschillen.

Het gebruik van onze gebouwen neemt af. Dit geldt ook voor het aantal grote(re) ontmoetingen op zondagmorgen; deze zijn nu nog twee- of driemaal per maand. Dit heeft gevolgen voor de manier waarop de strategische visie voor de komende jaren zal worden vastgesteld. Van oudsher is er de verbinding met het ‘gebouw’. Deze band kan niet zonder meer weggenomen worden door het anders te gaan doen. Het vraagt stuurmanskunst om in zo'n proces alle belanghebbenden te betrekken. In 2020 is daarom gestart met gesprekken met de driehoek landelijk voorgangers & districtsvoorganger, voorganger en Dienstencentrum. Deze werkwijze is nu vervangen door een proces van gemeenschapsontwikkeling waarbij gesprekken met allen gevoerd worden, zodat een gedragen besluit kan worden genomen.

Deze ontwikkelingen staan los van het onderhoud van de gebouwen vanuit de landelijke organisatie, die ervoor zorgt dat alle in bezit zijnde gebouwen worden onderhouden volgens het meerjarenonderhoudsplan. Grote uitgaven worden wel uitgesteld als er sprake is van verkoop of andere ontwikkelingen.

Bijzonderheden

In Breda zijn gesprekken gevoerd en is in december besloten om het gebouw te verkopen. Het wordt gesloopt, waarna er zorgwoningen worden gerealiseerd. Het gebouw in IJmuiden wordt niet meer gebruikt in afwachting van verkoop. Grote renovaties zijn voorlopig niet uitgevoerd. Wel zijn er in enkele gemeenschappen inrichtingsaanpassingen uitgevoerd.

Personeel

In 2022 kon gelukkig weer deels gewerkt worden vanuit de kantooromgeving. Coronamaatregelen zijn niet meer aan de orde. De coronaperiode vormde de aanleiding om na te denken over hetgeen echt nodig is. Zo wordt er nu wisselend thuis en op kantoor gewerkt, het zogenaamde hybride werken. In 2023 wordt dit geëvalueerd.

De gevolgen van de transitie die het genootschap doormaakt, klinken ook door in de manier waarop de visie wordt vormgegeven in HR-beleid. Daar zal in 2023 op worden ingezet met zowel in- als externe expertise. Het Dienstencentrum ontwikkelt zich als landelijke organisatie, van afdelingen naar zelforganiserende teams met ondersteuning vanuit vrijwilligers, adviseurs en soms ook vaste leveranciers.

Dit zal in de komende jaren zijn beslag gaan krijgen in nieuwe uitgangspunten en ook hoe we medewerkers willen enthousiasmeren om zich te ontwikkelen. Ook zien we verloop ontstaan als gevolg van pensionering, medewerkers die toch liever een andere loopbaan prefereren en het ontstaan van nieuwe functies die nodig zijn voor de transitie. Daarbij wordt het uitgangspunt van kern en flexibele schil nog steeds gehanteerd.

ICT

2022 was voor de ICT-medewerkers een jaar van herijking. De vraag of de ondersteuning van onze software nog de juiste is voor de ontwikkeling die we doormaken stond daarbij centraal. Vervanging van hardware, toewerken naar het meer ‘in de cloud’ werken waren hoofdpunten. Voor sommige applicaties is gezocht naar alternatieven met standaardoplossingen. Het digitaal werken in Teams krijgt steeds meer gestalte.

De gemeenschappen werden ondersteund, zodat ze alle digitale mogelijkheden die hen ter beschikking staan goed kunnen gebruiken. Speciale projecten uit 2022 zijn de upgrade van het ERP-pakket, de introductie van het nieuwe meldingsportal voor huisvesting en het onderzoek naar goede archivering van onder andere het e-mailverkeer. Ook zijn de servers op het Dienstencentrum gemoderniseerd.

Privacy

Het bewaken van de privacymaatregelen vraagt continu aandacht. Met leden, leveranciers en medewerkers. In veel gevallen is het ondertekenen van een verwerkersovereenkomst aan de orde. In het privacyteam worden regelmatig aandachtspunten met de Functionaris Gegevensbescherming besproken en gemonitord.

Ontmoetingen

In 2022 mochten we weer samenkomen. Voor het team ontmoetingen, ondersteund door een groot aantal vrijwilligers, betekende dat ‘invoegen’ in een nieuwe situatie. Nieuw, omdat naast fysieke ontmoetingen nu ook uitzendingen, webinars en digitale ontmoetingen ondersteund moesten worden. Met een klein team is het gelukt om al deze verschillende ontmoetingen soms met externe hulp te faciliteren. Deze ontwikkelingen vormen de aanleiding om nog eens goed na te denken hoe dit in de toekomst vormgegeven kan worden.

Ledenontwikkeling

Als we kijken naar de ontwikkeling van het aantal ingeschreven leden is er nog steeds sprake van een krimpsituatie. Daarentegen zijn er de ontwikkelingen bij iederal, waardoor er steeds meer verbindingen ontstaan met het genootschap. Ook via Maatschappelijke Betrokkenheid zijn de verbindingen groeiende.
Het afgelopen jaar zijn gesprekken gevoerd over de vraag of de vorm van de verschillende verbindingen nog past bij de huidige ontwikkelingen en tijd. In 2023 zal een nieuwe vorm van verbinding worden ontwikkeld, passend in deze tijd en met respect voor het verleden en bestaande leden. De keuzes om naast bestaande vormen, nieuwe vormen een kans te geven, heeft te maken met continuïteit van de organisatie en hoe we ons geloofsverhaal willen verspreiden. Er liggen kansen.

Bestuur

• A. Wiegman (bestuursvoorzitter)
• G. Ziere-den Heijer (eerstverantwoordelijk voorganger voor de geestelijke verzorging, vanaf april 2022)
• M.G.J. van der Wal (eerstverantwoordelijk voorganger voor de geestelijke verzorging, vanaf april 2022)
• M.E. van Strien-van Milaan
• J.W. Eekhart
• J. van der Schaaff
• M.H. Kooreman
• J.C.W. Zwart (tot april 2022)

Raad van Toezicht

• M.W. Kemperman-Eenschoten(voorzitter)
• M.E. Lip
• A.R.T. van Schaik
• E. Zwart

Gelieerde stichtingen

• WWvK
• IDZO
• Van Oosbreestichting

Adviesorganen

• commissie beleggingen
• commissie muziek
• commissie ICT
• jongerenraad

8. Financiën

Vermogen

Het Apostolisch Genootschap is opgericht op 28 december 1951 met een startkapitaal van honderd gulden (€ 45). Dit bedrag kwam uit eigen middelen van de oprichter, apostel L. Slok. Van aanvang aan voelden de leden van het Apostolisch Genootschap de behoefte in materieel opzicht grote offers te brengen door maandelijks een aanzienlijk deel van hun inkomen te schenken. Ook werden er jaarlijks eenmalige grote bedragen geschonken, bijvoorbeeld op hoogtijdagen als Pasen. Zo zorgden de leden ervoor dat het genootschap kon voortbestaan en dat er financiële ruimte was voor investeringen.

Vanaf 1952 tot en met 2022 is er € 269.000.000 (nominaal) aan aanbiedingen, schenkingen en nalatenschappen opgebracht. Deze inkomsten stelden het genootschap in staat de jaarlijkse kosten te dekken en gebouwen te kopen en bouwen zonder afhankelijk te zijn van externe financiering. Verder kon een aanmerkelijk deel van het vermogen worden belegd.

Decennialang verstandig beleggen in combinatie met prudent kostenbeheer heeft geleid tot een totaal vermogen in 2022 van € 390 miljoen, waarvan € 327 miljoen belegd vermogen en € 63 miljoen in waarde van onroerend goed, voornamelijk de gebouwen. De giften van de leden, incidentele legaten en in toenemende mate de opbrengsten van het belegd vermogen vormen samen de financiële basis die de continuïteit van het genootschap waarborgt en waar tevens innovatie mee bekostigd kan worden.

Verantwoording

De aanbiedingen, schenkingen & nalatenschappen en de overige inkomsten zijn in 2022 met ongeveer € 300.000 toegenomen ten opzichte van 2021.

Er waren enkele belangrijke gebeurtenissen die invloed hadden op de beurs, waaronder de oorlog in Oekraïne en de hoge inflatie die leidde tot onzekerheid op de financiële markten. Stijgende inflatie, renteverhogingen door de centrale banken en het einde van opkoopprogramma’s hebben kapitaalmarktrentes omhoog gestuwd. Door stijgende rentes en angst voor een economische recessie presteerden zowel aandelen als obligaties negatief in 2022. Hierdoor is in 2022 een negatief rendement (total return) behaald op de beleggingsportefeuille van iets meer dan 13% negatief. Ondanks het grote negatieve resultaat in 2022 valt te melden dat vanaf het moment dat het genootschap is gaan beleggen in aandelen tot en met 2022 er een langjarig gemiddeld positief rendement van rond de 3% behaald is. Uiteraard gaat het om het langetermijneffect van deze beslissing.

De werkelijke uitgaven, exclusief de financiële lasten effecten, blijven binnen zowel de exploitatiebegroting als de ontwikkelbegroting. Door de opstart van activiteiten na de coronacrisis zijn de uitgaven toegenomen ten opzichte van 2021. Dit is vooral waar te nemen bij de kosten voor samenkomsten. De lonen en salarissen zijn gestegen als gevolg van de trendmatige verhoging van de salarisbedragen conform de CAO Rijk. Verder zijn er uitgaven gedaan in het kader van het programma Zichtbaar bewegen.

Continuïteitsreserve

Voor de financiële continuïteit van de organisatie heeft het bestuur een aantal jaren geleden besloten tot een continuïteitsreserve. Eind 2022 bedraagt deze 82,4% van het eigen vermogen. De continuïteitsreserve is opgebouwd uit twee delen:

1. Aangewend vermogen zonder de bedoeling daarop rendement te behalen, waaronder de materiële vaste activa.
2. Aangewend vermogen met de bedoeling daarop rendement te behalen, ter financiering van de jaarlijkse exploitatie: de financiële vaste activa en liquide middelen.

Voor het bepalen van de omvang van het aangewend vermogen met de bedoeling daarop rendement te behalen ter financiering van de jaarlijkse exploitatie, zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd:

• De genormaliseerde jaarlijkse lasten (exclusief afschrijvingen), onder aftrek van aanbiedingen en overige inkomsten en rekening houdend met het verwachte benodigde jaarlijkse investeringsniveau.
• Het verwachte benodigde jaarlijkse investeringsniveau bedraagt € 750.000,-. 
• Een gemiddeld te behalen rendement van 4,3% op financiële vaste activa en liquide middelen.

De algemene reserve (‘vrije’ ruimte) wordt bepaald door 75% van het verschil tussen het huidige niveau aan effecten en liquide middelen, verminderd met het vermogen dat noodzakelijk geacht wordt ter financiering van de jaarlijkse exploitatie. De overblijvende ‘vrije ruimte’ (vermogen na aftrek van de berekende continuïteitsreserve) wordt aangewend om nieuwe ontwikkelingen binnen de organisatie te stimuleren. Voor een beter rendement op het vermogen (ter compensatie van de lagere renteopbrengsten) is een aantal jaren geleden besloten het aantal beleggingscategorieën gedoseerd uit te breiden.

Vermogensbeheer

Op het gebied van vermogensbeheer zijn in 2022 verschillende zaken gewijzigd. In de eerste plaats betreft dat de personele bezetting van de beleggingscommissie. Na jarenlange betrokkenheid werd per 1 januari afscheid genomen van de voorzitter en een lid van de commissie, onder gelijktijdige benoeming van een nieuwe voorzitter.

Na besluitvorming door het bestuur zijn aanpassingen doorgevoerd in het beheer van het vermogen. De beleggingscommissie laat zich vanaf de zomer van 2022 bijstaan door een fiduciair beheerder. Deze fiduciair beheerder is onafhankelijk en objectief, neemt een groot deel van de operationele werkzaamheden voor zijn rekening, en geeft professioneel advies op relevante onderwerpen.

Het actieve beheer van de beleggingen van de afgelopen jaren is vervangen door passief beheer, ofwel het volgen van zorgvuldig gekozen indices. Deze indices fungeren als benchmark en betreffen (wereldwijd) breed gespreide portefeuilles, en voldoen aan strenge eisen op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen. In vaktermen gaat het om ‘donkergroene’ beleggingen, in aandelen of obligaties van bedrijven die op ESG-gebied (Environment – Social – Governance) gelden als ‘best in class’ binnen hun bedrijfstakken. Daarnaast hanteren we zogeheten uitsluitingen van bedrijven in bedrijfstakken waarin we niet willen beleggen. Deze uitsluitingen hebben betrekking op controversiële wapens, nucleaire wapens, civiele vuurwapens, conventionele wapens, tabak, alcohol, gokken, nucleaire energie, fossiele brandstofextractie, thermale kolenenergie en productie van porno.

Bij de transformatie van de beleggingsportefeuille hebben we afscheid genomen van drie banken resp. vermogensbeheerders en werden twee nieuwe vermogensbeheerders geselecteerd. Per 1 januari 2023 is het veranderingsproces van de beleggingsportefeuille nagenoeg afgerond. Tevens is in januari 2023 een ingrijpend aangepast beleggingsstatuut vastgesteld door het bestuur, onder goedkeuring van de Raad van Toezicht.

De deelportefeuille ‘maatschappelijk betrokken’ is eveneens onder handen genomen in 2022. Na het besluit van het bestuur dat dit deel van de portefeuille uitgebreid mag worden van 2% naar 4% van het totaal, heeft de beleggingscommissie het beleid voorzien van een scherpere focus. Kortgezegd: ‘Meer doen dan het gewone’ en ‘gerichte projecten ondersteunen ten behoeve van kwetsbare groepen.’ Trefwoorden: menswaardig, beperking, kansarm-gelijke kansen, achterstand, tweedeling-gelijkwaardig, en natuurlijk: compassie.

Hierbij geven we de voorkeur aan een beperkt aantal projecten die werkelijk het verschil maken voor de betreffende doelgroep, boven een brede miljoenenportefeuille zonder duidelijke doelstellingen en/of resultaten. Samen met de fiduciair beheerder is in 2022 een marktverkenning uitgevoerd en zijn besprekingen gestart met potentiële partners.

Risico’s

Binnen het bestaande beleid en bij wijzigingen daarvan wordt het risicoaspect nadrukkelijk meegewogen en waar nodig worden mitigerende maatregelen genomen. Belangrijke continue aandachtspunten zijn: controle op vermogensbeheerders, buitenlandse gemeenschappen, monitoring huisvesting en de aanwezigheid van contante gelden. Jaarlijks wordt naar aanleiding van de controle van de jaarrekening door de externe accountant getoetst op de belangrijks risico’s en de aanwezigheid en werking van de noodzakelijke beheersingsmaatregelen. De accountant brengt via de managementletter verslag uit aan de Raad van Toezicht en het bestuur.

9. Staat van baten en lasten met toelichting

Download als pdf »

Toelichting

Aanbiedingen

De wekelijkse aanbieding is hoger dan begroot. Van deze aanbieding is 84% giraal gebracht. De bijzondere aanbiedingen komen uit volgens de begroting. Deze heeft betrekking op de paasaanbieding, die voor 43% giraal is gebracht.

Schenkingen en nalatenschappen

Het bedrag komt voort uit acht verschillende nalatenschappen.

Overige inkomsten

De inkomsten uit verhuur van onze gebouwen zijn hoger dan begroot. De inkomsten van iederal-evenementen blijven fors achter blijven bij de begroting. Dit komt doordat de evenementen pas in april weer opnieuw zijn opgestart na een periode van twee jaar corona.

Financiële baten

De opbrengsten uit effecten bestaan uit rentes, dividenden en koersresultaten. De rentes en dividenden zijn verantwoord onder de financiële baten. Omdat de koersresultaten negatief zijn worden deze verantwoord onder de 'financiële lasten effecten'.

Personeelslasten

In de salariskosten zijn opgenomen een salarisstijging van 2,5% plus een bedrag van € 75,00 per 1 juli 2022 en een eenmalige uitkering in december 2022 van € 450,- bruto voor een fulltime dienstverband conform de cao-rijksambtenaren.De onderschrijding ten opzichte van de begroting wordt veroorzaakt doordat enkele vacatures nog niet of later zijn ingevuld. De dotatie aan de 'pensioenvoorziening in eigen beheer' is lager dan begroot, doordat een gepensioneerde is overleden. Bij 'werkzaamheden derden' is de forse overschrijding te wijten aan inhuur voor nog niet ingevulde vacatures waar in de begroting 2022 bij de salariskosten rekening mee is gehouden. Ook was er sprake van meer inhuur ter vervanging van enkele langdurig zieke medewerkers en van medewerkers die gebruik hebben gemaakt van de nieuwe wettelijke ouderschapsverlofregeling. De overschrijding houdt ook verband met de onderschrijding op de advieskosten. Dit betreft voornamelijk het programma Zichtbaar Bewegen. De overige personeelskosten zijn hoger dan begroot, doordat de inrichting van de werkplekken van de eerstverantwoordelijke voorgangers voor de geestelijke verzorging niet was begroot. De kosten vrijwilligers vallen lager uit dan begroot, doordat voor vorming en training van geestelijk verzorgers veel minder kosten zijn gemaakt.

Afschrijvingen

Doordat investeringen eerder in gebruik zijn genomen en de verkoop van gebouwen niet plaats heeft gevonden vallen de afschrijvingen hoger uit dan begroot.

Bouwkundige kosten

De bouwkundige kosten blijven licht achter bij de begroting. Dit komt door een tekort van menskracht en materialen in de bouwwereld, waardoor enkele projecten moesten worden uitgesteld.

Overige kosten onroerend goed

De energiekosten 2022 zijn hoger dan begroot vanwege de prijsstijgingen op de energiemarkt. Er is minder gebruikgemaakt van de webradio/kerktelefoon.

Organisatiekosten

De begrote advieskosten zijn beperkt gebruikt, omdat gedurende het boekjaar bleek dat er meer werk derden nodig was dan advieskosten. Bij het opstellen van de begroting 2022 was nog onvoldoende duidelijk wat voor soort kosten het zouden zijn. Het betreft vooral kosten uit het programma Zichtbaar Bewegen en Toekomstmuziek. De kosten voor de najaarscampagne van iederal zijn lager dan begroot, omdat besloten is van reclamebureau te wisselen. Er is een beknopte briefing afgegeven voor promotie van events, zodat het nieuwe reclamebureau meer vrijheid heeft voor de campagne voor 2023. De donaties zijn gedaan in het kader van het programma Maatschappelijke betrokkenheid en voor het hoogleraarschap van de VU.Vanuit het programma Maatschappelijke betrokkenheid zijn er donaties gedaan voor de ondersteuning van de Oekraïne die niet waren begroot. Er zijn nog geen kosten gemaakt voor het onderzoek naar de impact van Sociaal Tuinieren en er zijn minder andere nieuwe initiatieven gestart dan begroot. De kosten voor het vermogensbeheer vallen lager uit dan begroot. De kosten zijn gerelateerd aan de hoogte van het belegd vermogen. Door het negatieve resultaat daalt het belegd vermogen en daarmee dus ook de kosten voor het beheer.

Auto-, reis en verblijfkosten

Door een toename van het aantal leaseauto’s en hogere brandstofprijzen zijn de auto-leasekosten hoger dan begroot. Ten opzichte van 2021 zijn de reiskosten gemaakt door geestelijk verzorgers toegenomen, maar nog niet op het niveau van voor corona.

Kosten van samenkomsten

De kosten van 'Versterken geloofsgemeenschappen' blijven achter bij de begroting, omdat gemeenschappen vragen naar ondersteuning over hoe ze kunnen anticiperen op de huidige ontwikkelingen. Dit leidt tot aanzienlijk minder kosten dan waarmee in de begroting rekening is gehouden. Er zijn bijvoorbeeld geen grote plaatselijke marketingactiviteiten geweest. De kosten voor iederal, jeugdactiviteiten en kerstvieringen zijn lager dan begroot, omdat er minder bezoekers zijn geweest dan verwacht. De kosten van de districtssamenkomsten voor de kennismaking met de eerstverantwoordelijke voorgangers voor de geestelijke verzorging waren niet begroot, maar vallen binnen de totale begroting van samenkomsten.

Drukwerk en portokosten

De kosten voor de weekbrief en De Stroom zijn hoger dan begroot, omdat er extra kosten zijn gemaakt voor het vertalen, voor het gebruik van beeldmateriaal en door gestegen papierprijzen. Door een andere invulling van allerlei jeugdactiviteiten blijven de kosten achter bij de begroting. Bij zang en muziek waren er nieuwe mappen voor de koormuziek begroot, maar deze worden pas in 2023 vervangen. Bij iederal zijn er wel kosten gemaakt voor de gedachtebundel “Wat Als”. Deze waren niet begroot.

Financiële lasten effecten

Er waren verschillende belangrijke gebeurtenissen die invloed hadden op de beurs, waaronder de oorlog in Oekraïne en de hoge inflatie die leidde tot onzekerheid op de financiële markten. Stijgende inflatie, renteverhogingen door de centrale banken en het einde van opkoopprogramma’s hebben kapitaalmarktrentes omhoog gestuwd. Door stijgende rentes en angst voor een economische recessie presteerden zowel aandelen als obligaties negatief in 2022.

Bijzondere baten

De bijzondere baten hebben betrekking op de verkoop van drie auto’s.

Bijzondere lasten

De bijzondere lasten hebben betrekking op kosten samenhangend met het meldpunt.

10. Begroting 2023

Download als pdf »

Toelichting

Gekoppeld aan de meerjarenbegroting 2020-2025 is er gekozen om de begroting 2023 wederom op te delen in drie categorieën:

• Een exploitatiebegroting voor de kosten die de normale huishouding van het genootschap weergeven.
• Een ontwikkelbegroting waarin de ontwikkeling van de drie koerselementen wordt opgenomen.
• Een investeringsbegroting voor vervangingsinvesteringen, investeringen als gevolg van nieuwe ontwikkelingen en te verwachten desinvesteringen.

De totale begroting voor 2023 is uitgesplitst naar de drie koerselementen die leidend zijn voor de uitvoering van de meerjarenvisie: Versterking geloofsgemeenschappen, Ontmoetingen Zingeving & Levenskunst en Maatschappelijke Betrokkenheid.

De totale lasten voor de exploitatie begroting in 2023 zijn € 18.196.000,- en komen geheel ten laste van Geloofsgemeenschappen. Voor de ontwikkelbegroting is in totaal begroot € 4.347.000,- , verdeeld over de drie koerselementen. Voor de investeringen is € 1.347.000,-. De te verwachten inkomsten uit onroerend goed zijn begroot op € 1.850.000,-.

11. Gebeurte­nissen na balans­datum

We zijn volop in beweging en ook 2023 zal weer de nodige kansen en uitdagingen met zich meebrengen. We zien de volgende aspecten:

Extern

De nog steeds roerige financiële markten maken dat het moeilijk in te schatten is wat de impact hiervan zal zijn op de ontwikkeling op ons vermogen. Daarnaast kan gedacht worden aan de invloed van stijgende rente en hoge inflatie, alsmede de forse stijging van de energiekosten. De aanhoudende oorlogssituatie in Oekraïne zorgt eveneens voor onzekerheden.

Intern

De beweging die we als organisatie hebben ingezet dient optimaal ondersteund te worden. Dit heeft geleid tot een bestuurlijke reorganisatie die vooral in 2023 zijn beslag krijgt. De landelijke organisatie beweegt volop mee en het in dit verslag beschreven proces naar meer zelforganiserende teams vindt in 2023 doorgang. In 2023 zal er vooral aandacht moeten zijn voor versterking van ondersteunende processen, zoals huisvesting, datamanagement en human resource management.

We zien, net als in de voorgaande jaren, in onze geloofsgemeenschappen een zoektocht naar nieuwe kansen en mogelijkheden om mensen te inspireren. Mensen die, post-Covid, andere keuzes maken en variëteit nodig hebben. Dezelfde zingevingsvragen als vroeger vragen anno 2023 een ander antwoord. Het vraagt dat we, vanuit de behoefte van een grote diversiteit aan liefhebbers, anders kijken naar ons aanbod. En ook anders naar de wijze waarop de liefhebbers zich aan ons kunnen verbinden.

Het inspelen op de behoeftes van onze liefhebbers vraagt ook dat we ons anders organiseren. Dat is in het verslag beschreven. Voor onze financiële huishouding betekent dit dat we in 2023 een beter passende begrotings-, planning- en rapportagemethodiek zullen moeten vinden, die recht doet aan de beginselen van zelforganisatie, projectmatig en agile werken. Hiervoor wordt in 2023 een projectgroep opgericht. Hierbij zal tevens het principe van de continuïteitsreserve onder de loep worden genomen.

12. Bericht van de Raad van Toezicht

Algemeen

In het jaar 2022 verdween covid langzaam naar de achtergrond. Door de oorlog in de Oekraïne raakten vele mensen ontheemd. De oorlog heeft ook grote economische gevolgen voor de wereld als geheel, waaronder de gestegen de energieprijzen. Zo wordt langzaamaan gesproken van energiearmoede. De gevolgen zien we terug bij zowel de leden als ook op onze eigen begroting.

Het jaar 2022 heeft voor de Raad van Toezicht, naast haar reguliere toezichthoudende taken, in belangrijke mate in het kader van de herstructurering van de bestuurslaag van het Apostolisch Genootschap gestaan. Het loskoppelen van geestelijke verzorging en besturen is in gang gezet met de aanwijzing van twee eerst verantwoordelijke voorgangers. Alhoewel deze beweging reeds eerder werd ingezet, is ze in het voorliggende jaar door verschillende werkgroepen zover uitgewerkt dat hier besluiten over konden worden genomen, die na onderling overleg en afstemming, door de Raad van Toezicht konden worden bekrachtigd. Dit is een intensief project gebleken, temeer daar bij alle betrokkenen, Raad van Toezicht, bestuur, leden van verschillende werkgroepen, het besef leefde hoe noodzakelijk maar ook ingrijpend de te nemen stappen zijn.

Alvorens tot standpunten te komen, heeft de Raad van Toezicht dan ook met enige regelmaat gesproken met leden van voorbereidende werkgroepen, met verantwoordelijken in het project en heeft zij ook informeel regelmatig een extra afstemming met het bestuur gehad. Dit alles om op zorgvuldige wijze de verschillende stappen in het veranderproces te doorlopen.

Werkzaamheden

De Raad van Toezicht heeft zes plenaire bijeenkomsten gehad met het bestuur. In deze vergaderingen zijn diverse onderwerpen aan de orde geweest, waarvan we willen benoemen:

• De Raad heeft begin van het jaar ingestemd met de tijdelijke aanpassing van de statuten, de zgn. quick fix, waardoor de mogelijkheid ontstond om twee eerst verantwoordelijk voorgangers te benoemen.
• De Raad heeft ingestemd met het voorstel van de beleggingscommissie om over te gaan op een nieuwe methodiek, het zgn. fiduciair beleggen, en het besluit tot herziening van het beleggingsstatuut bekrachtigd.
• De Raad heeft goedkeuring verleend aan het accountantsverslag en jaarrekening 2021.
• De Raad heeft in december ingestemd met de voorgestelde statutenwijziging, waarbij de bestuurslaag van het Apostolisch Genootschap wordt heringericht.
• Aanvullend hierop heeft de Raad ingestemd met het vernieuwde reglement van het bestuur.
• De Raad heeft haar eigen vernieuwde reglement vastgesteld en aangeboden aan het bestuur.
• De Raad heeft overeenstemming bereikt met het bestuur over de sollicitatieprocedure van een voorzitter van de Raad van Bestuur en twee overige bestuursleden.
• De Raad heeft ingestemd met de benoeming van een nieuwe voorzitter van de Raad van Bestuur.
• De Raad heeft onder voorwaarden ingestemd met de begroting 2023.

De Raad van Toezicht bestond in 2022 uit Marina Kemperman-Eenschoten (voorzitter), Marcel Lip (lid), Arnoud van Schaik (lid) en Erik Zwart (lid).

Ontwikkeling

De Raad van Toezicht wil haar grote waardering uitspreken over de betrokken, maar ook de professionele wijze waarop in het afgelopen jaar de basis is gelegd voor een bestuursmodel dat gebaseerd is op transparantie en aansluit op de geldende opvattingen in onze samenleving op het gebied van bestuur en toezicht. De Raad kan alleen maar met groot respect spreken over het bestuur dat in 2022 met volle overtuiging de in gang gezette koerswijziging heeft doorgezet. Hierbij moet zeker worden vermeld dat het bestuur dit moeilijke en ingrijpende proces in alle openheid bespreekbaar heeft gehouden. Hierdoor is het mogelijk gebleken om het proces in relatief korte tijd te doorlopen.

Vooruitzicht

We realiseren ons ten volle dat hetgeen het afgelopen jaar is ontwikkeld en opgebouwd, nog maar het begin betekent van het met elkaar ontdekken van de nieuwe verhoudingen en werkwijzen. Dit blijft natuurlijk een spannend proces, maar met de aanwijzing van de twee eerst verantwoordelijk voorgangers met Pasen 2022 en de benoeming in januari 2023 van de nieuwe bestuursvoorzitter, is de Raad van Toezicht ervan overtuigd dat we, vanuit de nieuwe verhoudingen, de aanwezige ontwikkel- en verdiepingskansen ten volle zullen kunnen benutten. Ten slotte De Raad van Toezicht is dankbaar voor de inzet van de medewerkers van het dienstencentrum en alle vrijwilligers die werkzaam zijn in het land en het mogelijk maken dat te doen wat nodig is. Hierbij wil de Raad de hoop en verwachting uitspreken dat de leden, op welke wijze dan ook verbonden met het Apostolisch Genootschap, dit mooie werk blijven ervaren als bron van zingeving en inspiratie in hun dagelijks leven. Dat we hierbij nog steeds niet schromen om ongebaande wegen te ontdekken, is een belangrijk kenmerk dat ons trots maakt op al wat is bereikt.

Baarn, maart 2023

De Raad van Toezicht is bereikbaar via e-mailadres: raadvantoezicht@apgen.nl.