Leerstoel Hans Alma

Eerder zwaaide ze de scepter over de Universiteit voor Humanistiek: prof. dr. Hans Alma. Sinds april 2020 bekleedt ze de leerstoel Geestelijke zorg en religieus-humanistische zingeving aan de Vrije Universiteit Amsterdam, deels gefinancierd door het Apostolisch Genootschap.

Doel van de leerstoel

De leerstoel biedt de mogelijkheid de religieus-humanistische traditie beter te bestuderen, wetenschappelijk te publiceren en docenten en studenten kennis te laten maken met het gedachtegoed van het genootschap. Ook zal ze met haar onderzoek een bijdrage leveren aan een invulling van religieus humanisme dat bij het genootschap past. Alma’s aanstelling geldt vooralsnog voor vijf jaar.

Levensbeschouwelijke armoede

Alma zegt zelf over haar benoeming: “Mijn belangstelling voor deze leerstoel komt voort uit zorg over levensbeschouwelijke armoede in de samenleving en de alles overheersende rol van economische belangen. Religieuze organisaties als het Apostolisch Genootschap bieden in dit opzicht een belangrijk tegenwicht.”

Decaan prof. Ruard Ganzevoort is enthousiast over Alma’s benoeming: “Alma heeft een stevige reputatie als gedegen onderzoeker en weet als geen ander vanuit haar onderzoek verbindingen met de samenleving tot stand te brengen.”

Gedeelde missie

Bert Wiegman, voormalig eerstverantwoordelijke voor de geestelijke zorg binnen het Apostolisch Genootschap, reageerde verheugd op Alma’s benoeming: “Alma wil bijdragen aan een samenleving waarin religieus-humanistische uitgangspunten worden gerealiseerd in praktisch handelen. Haar missie voor deze leerstoel sluit nauw aan bij de doelstellingen van het Apostolisch Genootschap: een plaats voor religieus-humanistische zingeving met een verantwoordelijkheid voor belangrijke waarden als compassie, solidariteit en duurzaamheid.” Wiegman wijst op de ambitie van het genootschap om een betekenisvolle plaats in de samenleving in te nemen. “Daarin past – naast andere maatschappelijke activiteiten – een vertegenwoordiging in de universitaire wereld. Het hoogleraarschap maakt het voor universitaire docenten en studenten mogelijk studie te maken van het gedachtegoed van het Apostolisch Genootschap. Daarnaast wordt het voor geestelijk verzorgers van het genootschap mogelijk universitaire cursussen te volgen.”

Onderwijs

Hans Alma draagt bij aan de scholing van vrijwilligers binnen het Apostolisch Genootschap met deze twee cursussen: 

• Religieus humanisme (samen met Jos de Wit): we bestuderen de rijke geschiedenis van het religieus humanisme in Nederland, en hoe deze zich verhoudt tot ontwikkelingen binnen het Apostolisch Genootschap. Centraal staat de vraag hoe religieus humanisme tot uitdrukking komt in de geloofsgrondslag van het Apostolisch Genootschap. Deelnemers onderzoeken welke betekenis religieus humanisme voor henzelf heeft.
• De verborgen kracht van verwondering en verbeelding (samen met Jacky van de Goor en Aafke de Jong): met deze training leer je de verbeeldingscyclus van Hans Alma gebruiken, ervaar je hoe verwondering en verhalen vertellen met elkaar kunnen samenhangen en ga je zó naar kunst kijken dat je verwondering en verbeelding maximaal geprikkeld worden. Door dit bovendien samen met anderen te doen, raak je op nieuwe manieren geïnspireerd. De centrale vraag bij dit alles is hoe je de waarden van waaruit je wilt leven tot uitdrukking kunt brengen in je handelen.

Onderzoek

• Wat nemen we met ons mee?: onderzoek naar transformaties in de apostolische geloofsbeleving (samen met dr. Elpine de Boer, Universiteit Leiden) door middel van interviews met (oud-)leden van het Apostolisch Genootschap. In het najaar van 2024 wordt op Berg en Dal een symposium georganiseerd met presentatie van en reacties op de resultaten.
• Existentiële uitdagingen van planetaire gezondheid: het project levert een geesteswetenschappelijke bijdrage aan het nieuwe interdisciplinaire wetenschapsgebied Planetary Health. Centraal staan de existentiële vragen die door de ecologische crisis worden opgeroepen en de spirituele transformatie die nodig is voor herstel van planetaire gezondheid. Het project behelst theoretisch onderzoek naar de existentiële dimensie van planetaire gezondheid en empirisch onderzoek door middel van het creëren van experimentele ruimten, om inzicht te krijgen in de onzekerheden, angsten, inspiratiebronnen en handelingsperspectieven van Nederlandse burgers. Tevens worden methoden ontwikkeld voor het bieden van ondersteuning door geestelijk verzorgers.

Van Oosbreelezing door Hans Alma: Compassie verbeeld

Beluister de lezing »
Lees de tekst van de lezing »

Hoe kunnen zin en spiritualiteit ons helpen bij de uitdagingen van deze coronatijd?

Beluister de lezing Zingeving en spiritualiteit van Hans Alma (12 min.) »

Interviews

Lees en beluister de interviews met Hans Alma naar aanleiding van haar benoeming:

• Lees het artikel ‘Ik heb echt zin in deze functie’ »
• Beluister het interview door de Van Oosbreestichting »

Hans Alma in de media

• 1 december – krant, Trouw: interview ‘Angst is de prijs voor een zinvol leven’ (Hans Alma in een interviewreeks van Stevo Akkerman)
• 13 november – tv, NPO 2, De Nachtzoen
• 5, 12, 19 november – tv, NPO 2, Drieluik: Waar ben je bang voor? Hans Alma over angst in een interviewreeks van Stevo Akkerman
• 1 november – radio, NPO1 Dit is de zondag: interview met Hans Alma en Stevo Akkerman over het programma Waar ben je bang voor? Over angst in relatie tot zingeving en religie.

Boeken:

Verwevenheid. Essays over een verbindend humanisme

Hans Alma en Caroline Suransky gaan met dit boek in op het werk van de Amerikaanse politiek filosoof William Connolly. In de essays ligt de focus op de mens in relatie tot een veranderende wereld, op een ecologisch humanisme dat diversiteit en duurzaamheid naar voren schuift.

 Verbindend humanisme gaat over de manier waarop mensen met elkaar en met de wereld omgaan, vanuit het oogpunt van verbondenheid en wederzijdse afhankelijkheid. De gedachte van de autonome mens die de wereld naar zijn hand kan zetten, maakt plaats voor een besef van partnerschap. Hoe kunnen mensen zinvol en rechtvaardig participeren in een wereld waarin grote verschuivingen plaatsvinden waarover de mens maar zeer ten dele controle heeft? 

Met bijdragen van Hans Alma, Caroline Suransky, Henk Manschot, Fernando Suárez Müller, Marc Van den Bossche, Yoni Van Den Eede, Nidesh Lawtoo en Femke Kaulingfreks.

De kunst van het pelgrimeren. De geestelijk verzorger als verbeeldingsprofessional

Geestelijk verzorgers ondersteunen mensen in het vinden van persoonlijke waarden en inspiratie, ook in seculiere settings. Ze gebruiken verbeeldingskracht en professionele methoden zoals verhalen, rituelen en kunst, om anderen te begeleiden bij levens- en zinvragen. Dit nieuwe boek van Hans Alma biedt praktische handvatten voor de begeleiding van mensen op hun zoektocht.

Centrum voor Religieus Humanisme

De leerstoel van Hans Alma richt zich op de relatie tussen levensbeschouwing, zingeving en de samenleving. Deze onderwerpen komen ook sterk naar voren in de missie van het nieuwe Centrum voor Religieus Humanisme (CRH), dat onderzoek doet naar de rol van religie en zingeving in de moderne samenleving. Met allerlei activiteiten biedt het centrum een plek om te onderzoeken hoe mensen de aarde liefdevol kunnen bewonen.

Lees meer over het werk van het CRH »