Hoopvol perspectief – februari 2025

De maatregelen die de nieuwe president van de Verenigde Staten sinds zijn inauguratie
heeft getroffen bevestigen mijn opvatting alleen maar dat het iemand is, die uitsluitend
het belang van zichzelf en zijn medestanders voor ogen heeft. Wie of wat die
medestanders dan zijn is nog niet helemaal helder, maar in elk geval wonen ze niet
buiten de USA.
Hij krijgt opvallend weinig tegengas. Zo opvallend dat bisschop Mariann Budde
wereldnieuws werd, alleen maar omdat ze hem vriendelijk verzocht om mildheid aan de
dag te leggen tegenover de velen die het door aanleg of omstandigheden zwaar hebben.

Video Bisschop Mariann Budde

Ongetwijfeld worden er in de toekomst meer barrières opgeworpen tegen het
ongebreidelde eigenbelang dat menige politicus, ook in ons eigen land, drijft. De
strategieën lopen uiteen van toegeven, via beperkt meebewegen, tot terug blaffen. Ik
heb het idee dat de scherpslijpers zich het meest in hun sas voelen bij het laatste. Hun
gedrag wordt weleens vergeleken met dat van een alfa-aap in zijn stam.
Het is boeiend om de geschriften van onze landgenoot Frans de Waal nog weer eens in te
kijken. Hij was primatoloog, heeft uitgebreid studie gedaan naar het gedrag van apen. Bij
apengroepen is er doorgaans een alfa-aap, die de baas is. Zijn heerschappij wordt van
tijd tot tijd betwist, dat probeert hij met geweld te herstellen. Tot het een keer mis gaat,
en een ander zijn plaats inneemt. Frans ontdekte dat er verschillende typen alfa-apen
zijn. Er zijn er die alleen maar de eigen positie in de gaten houden, en regelmatig
straffen uitdelen aan concurrenten. Er zijn er ook die niet op confrontatie uit zijn, maar in
de stam vooral bezig zijn om de vrede te bewaren. Ook als het voor hemzelf geen
voordeel oplevert. Het bijzondere is nu dat het laatste type vaak een veel langer leven is
beschoren. En als ze geen alfa-aap meer zijn dan sluit de stam hem in de armen, en
krijgt hij een rustige levensavond. Een hoopvolle ontdekking.

De meeste mensen in mijn omgeving streven een humanistisch ideaal na, een
samenleving van hoog moreel (ethisch) niveau. Men vindt dat we onze medemens met
zachtheid en empathie moeten benaderen, en dat compassie voorop moet staan. In deze
tijd van verruwing is het een legitieme vraag of we met zachtheid en begrip wel
voldoende tegengas geven. Moeten we niet de barricades op? Op luide toon degenen die
het voor het zeggen hebben, de politiek dus, proberen bij te sturen? Acties ondernemen,
hinder veroorzaken? Verhoging van de defensie-uitgaven leek een aantal jaren een
kwaadaardige geldverspilling, en is nu op alle fronten bespreekbaar geworden. Geweld
lijkt met geweld bestreden te moeten worden. Kunnen we vasthouden aan vreedzame
methoden? Met zachtheid word je omver geblazen. Zegt men.

Bisschop Mudde kreeg het niettemin voor elkaar om Trump even te doen verstommen,
wat in de video bijna letterlijk te zien is. Dat was haar nooit gelukt met een scheldpartij.
Deze alfa-man floreert eigenlijk alleen maar in conflictsituaties. Hoewel. Zou er geen
andere kant aan zitten? Ik moet denken aan de ontmoeting van Trump met Obama,
nadat eerstgenoemde de verkiezingen in 2016 had gewonnen. Na alle scheldpartijen die
eraan vooraf gingen klonk er na afloop, heel verrassend, ineens een andere Trump.

Video Trump en Obama

We stammen af van apen, die wel een zekere ethiek aan de dag leggen, maar dan
uitsluitend voor leden van de eigen stam. En we zijn geëvolueerd naar mensen, die deze
ethiek breder kunnen trekken en over de eigen stammengrenzen heen kunnen kijken.
Kunnen kijken. Ieder mens kan dat, maar niet iedereen doet het ook.

Misschien is er een balans te vinden tussen zachtheid en een opgestoken vuist. Samen
optrekken dus maar, op je eigen manier en in je eigen omgeving. In de hoop dat
bewogenheid met het lot van je medemens het zal winnen van de onverschilligheid.