Hoopvol perspectief – november 2024

Zo nu en dan zakt de moed je weleens in de schoenen. Zo ook weer deze week, toen
bleek dat in de Verenigde Staten de meerderheid voor de tweede keer koos voor een
persoon die in mijn ogen voortdurend een gebrek laat zien aan betrouwbaarheid,
inlevingsvermogen en enige vorm van begrip voor andersdenkenden. Iemand met een
voorkeur voor kwetsend taalgebruik, die totaal niet is geïnteresseerd in de langetermijn-
gevolgen van het menselijk handelen. Wat het wereldwijd voor gevolgen gaat hebben,
ook hier in Europa, we gaan het ontdekken. Velen houden hun hart vast. Hoe zou de
wereld er over vier jaar uitzien? Misschien valt het mee, dat hopen we dan maar.

Vorige week hadden we een samenkomst met een groep mensen die zich erop
voorbereidt om in het Apostolisch Genootschap op kerstavond een kleine manifestatie
van woord en zang te houden die volgens de traditie van kerst in het teken van hoop en
vrede moet staan. De basistekst die daarvoor gebruikt gaat worden is van deze
elementen vervuld. Met elkaar willen we dus een moment creëren van vrede, verstilling
en harmonie. Dat is allerminst vanzelfsprekend, want in de wereld om ons heen is veel
gaande dat hier haaks op staat. De media strooien deze berichten voortdurend over ons
heen.

Geloof en vertrouwen zijn dan ook weleens ver te zoeken. Maar hoe dan ook zal de hoop
moeten blijven, anders verlies je ook de drijfveer om aan een betere toekomst te blijven
werken. Zoals Vaclav Havel ooit schreef over de hoop:
“Hoop is een kwaliteit van de ziel en hangt niet af van wat er in de wereld gebeurt”.

Ach ja, en dan worden er zelfs weer vraagtekens achter gezet of Havel dit gedicht wel
echt heeft geschreven. Niet dat het mij wat uitmaakt: zo’n tekst spreekt me aan, wie
hem ook heeft opgeschreven.

Wat het vertrouwen in de toekomst betreft: het is belangrijk om te beseffen dat je eigen
wereldbeeld sterk wordt bepaald door wat je hoort, ziet en leest in de media. En die
media melden niet de dingen die ‘normaal’ zijn, maar juist wat hiervan afwijkt. In die zin
zou je dus kunnen zeggen dat slecht nieuws eigenlijk goed nieuws is, namelijk dat het
slechte niet normaal is.

Daarnaast hebben we soms zomaar een opvatting over de ontwikkelingen die niet op
werkelijkheid zijn gebaseerd. Zo is er de breed levende opvatting dat ‘vroeger alles beter
was’. Het hangt samen met onze geneigdheid het verleden enigszins te ‘romantiseren’,
dus vooral de mooie dingen uit te vergroten. In werkelijkheid is de wereld in heel veel
opzichten enorm veel beter en mooier geworden.

In dit opzicht is de Zweedse arts Hans Rosling van groot belang geweest. Hij heeft er zijn
levenswerk van gemaakt om een juist beeld te schetsen van allerlei wereldwijde
ontwikkelingen, op basis van talloze objectieve statistische gegevens. Hij toonde aan dat
het met de wereld in heel veel opzichten nu veel beter gaat dan vroeger. Gemiddelde
leeftijd, kindersterfte, armoede, ongelijkheid, het is spectaculair verbeterd in enkele
decennia. Op YouTube vind je veel optredens van hem.

Kijk bijvoorbeeld maar eens hier:

Hans richtte de stichting Gapminder op, samen met zijn kinderen Ola en Anna die zijn
werk na zijn overlijden in 2018 hebben voortgezet. Ook in Nederland was Rosling geen
onbekende. Zo was hij in 2015 op bezoek bij Arjen Lubach.

Je vindt het hier:

Lubach was ook degene die me in de achterliggende week nog een extra steun in de rug
gaf in mijn verlangen om naast de hoop ook nog een beetje geloof en vertrouwen in de
toekomst te houden. Zijn laatste avondshow, zoals gebruikelijk gevuld met afwisselend
zin en onzin, was er volledig aan gewijd.

Kijk maar eens hier:

Hans Rosling waarschuwde er consequent voor dat het feit dat bijna alles beter is
geworden niet betekent dat de wereld nu goed is. Nog steeds is er heel veel onrecht,
verdriet en zorg. Oorlog, natuurgeweld, ongelijkwaardigheid, machtsmisbruik. Noem
maar op. Geen reden dus om achterover te leunen.

Maar de vele positieve veranderingen in het verleden geven wel energie om hoopvol aan
de slag te gaan (te blijven). En dat zelfs te doen met enig vertrouwen in de toekomst. De
wereld is niet ‘zomaar’ beter geworden, het was een gevolg van mensen die er voor
werkten en werken.