Hoopvol perspectief – 21 januari 2024

De distelvlinder overwintert in het warme zuiden en migreert in de lente duizenden kilometers naar
het noorden, om zich daar voort te planten. De nieuwe generatie vlinders die in de herfst weer naar
het zuiden trekt komt om een onbegrepen reden ongeveer tegelijk uit, en vindt de weg doorgaans
zonder soortgenoten die het goede voorbeeld geven. Jonge grutto’s lijken de migratiekunst dan
weer wel van soortgenoten af te kijken, of van andere vogels als dat zo uitkomt. Dat valt allemaal in
het niet bij de trek van palingen, die in vele stappen verloopt waarbij de paling zelf ook een enorme
gedaanteverwisseling ondergaat.

Leren en waar nodig transformeren. Ik vraag me zelf af welke transformaties ik zelf heb ondergaan
in de afgelopen 44 jaar. Ik steek nu duidelijk anders in elkaar dan tijdens mijn schooltijd, dus er moet
onderweg wat gebeurd zijn. Sommige van die transformaties staan me als de dag van gisteren voor
de geest. Voor het eerst vader worden, bijvoorbeeld. Ondanks alle babyvoorbereidingen in de
periode daarvoor, knalde het besef pas goed naar binnen op het moment dat ik mijn dochtertje voor
het eerst vasthield. De wereld was definitief niet meer hetzelfde en ik ook niet. En er is nog veel
meer: op jezelf gaan wonen, schoolkeuzes maken, verstandige dingen doen, domme dingen doen,
enzovoort.

In het dierenrijk is de natuur de drijvende kracht achter transities. Hoe zit dat met de mens? We
kunnen onszelf tot op zekere hoogte wijsmaken dat onze trek, en onze transities, allemaal met
voorbedachte rade en tamelijk georganiseerd verlopen. En het klopt dat we als moderne mensen
wellicht wat minder blootstaan aan “de natuur”. Maar we staan wel degelijk bloot aan, en in
verbinding met, het leven. Soms in jezelf, als gezondheid bijvoorbeeld onder druk komt te staan.
Soms in je omgeving, waarin gebeurtenissen bij mensen die belangrijk voor je zijn hun weerslag
hebben.

Chaotisch en onvoorspelbaar dus? Misschien. Het kan het in ieder geval lastig maken om te
voorspellen welke transities voor jou de beste zijn.

De baby van destijds is nu een tiener aan het worden en heeft recent ontdekt dat, in plaats van
legosetjes volgens de handleiding bouwen, het veel leuker is om de legobak gewoon op zijn kop te
zetten en maar gewoon ergens te beginnen. Uit alle blokjes worden stap voor stap de “juiste”
gekozen tot het bouwwerk af is. Waarna we ons dan soms pas achteraf afvragen wat het geworden
is.

Ook als het einddoel nog niet zo duidelijk is kun je wel onderweg. Transities hoeven niet ineens
doorlopen te worden. Net als overwinterende soorten: stap voor stap, of blokje voor blokje, soms
met veranderingen onderweg. Daar komt geloof bij kijken, in eigen kunnen, in de waarde van geduld
en in de uiteindelijke uitkomst.