Hoopvol perspectief – 7 januari 2024

Hoe bewaar je de hoop? Terwijl het soms lijkt of er steeds meer sprake is van onrust, polarisatie, oorlogen?

In zijn gedicht ‘hoop’ reikt Václav Havel ons dat aan.

Al op jonge leeftijd wist de Tsjecho-Slowaak Václav Havel (1936-2011) dat hij in de culturele
voetsporen van zijn vader wilde treden, maar hij werd hierin gehinderd door de beperkingen van een
repressief communistisch regime. De jonge toneelschrijver liet zich hierdoor echter niet
tegenhouden en groeide uit tot een van de belangrijkste Oost-Europese dissidenten ten tijde van de
Koude Oorlog.

Na de beëindiging van de Praagse Lente in 1968 kreeg Havel een publicatieverbod opgelegd en werd
zijn paspoort ingetrokken omdat zijn publicaties de overheid onwelgevallig waren. Vanaf deze tijd
waren de activiteiten van Havel veel meer politiek gericht. De Tsjecho-Slowaakse overheid
beschouwde hem als gevaarlijk. In het westen kreeg hij steeds meer bekendheid als dissident. Tussen
1970 en 1989 zat hij drie maal gevangen en bracht hij in totaal vijf jaar in gevangenschap door.

Havel was in 1977 een van de grondleggers van Charta 77, een beweging die de Tsjecho-Slowaakse
overheid wees op schendingen van mensenrechten. Deze beweging kreeg veel erkenning en steun in
de westerse wereld.

In 1989, tijdens de Fluwelen Revolutie, speelde Havel een belangrijke rol in het Burgerforum en op 29
december werd hij door het parlement gekozen als president van Tsjecho-Slowakije. In februari 1993
werd Havel voor vijf jaar gekozen als president van Tsjechië.

Havel overleed op 18 december 2011.

Hoop

Diep in onszelf dragen wij hoop.
Als dat niet het geval is,
is er geen hoop.

Hoop is een kwaliteit van de ziel
en hangt niet af van wat er in de wereld gebeurt.

Hoop is niet
voorspellen of vooruitzien.
Het is een gerichtheid van de geest,
een gerichtheid van het hart,
verankerd voorbij de horizon.

Hoop in deze diepe en krachtige betekenis
is niet hetzelfde als vreugde omdat alles goed gaat,
of bereidheid je in te zetten voor wat succes heeft.

Hoop
is ergens voor werken
omdat het goed is,
niet omdat het kans van slagen heeft.

Hoop is niet hetzelfde als optimisme;
evenmin de overtuiging dat iets goed zal aflopen.
Het is de zekerheid
dat iets zinvol is
onafhankelijk van de afloop,
onafhankelijk van het resultaat.