Hoopvol perspectief – 31 december 2023

De natuur fikst het, als we haar de kans geven!

De duik van een ijsvogel waarbij nauwelijks water opspat, inspireerde Japanners om hun
hogesnelheidstreinen te voorzien van een gestroomlijnde neus. Al van iets oudere datum is
klittenband, afgekeken van de haakjes van klis-zaden. Heel recent is de ontdekking dat je
bruggen kunt bouwen van vlas. Zo zijn er in de natuur tal van oplossingen te vinden voor
problemen waar wij mensen tegenaan lopen. Dat is ook niet zo gek. Planten en dieren zijn al veel
langer bezig om te kijken wat de meest effectieve manier is om te overleven. Wat niet werkte, is
overboord gegaan, wat goed werkte bleef. Zo gaat dat in de evolutie. Nu staan wij weer voor
grote vraagstukken: klimaatverandering, vervuild water, ongezonde lucht, achteruitgang van
biodiversiteit en vastgelopen voedselproductie. Dat we hiermee worden geconfronteerd, kunnen
wij onszelf verwijten. We hebben er een potje van gemaakt. Maar om ons niet verder in de nesten
te werken, hebben we dringend behoefte aan antwoorden op die vraagstukken. Het zijn complexe
zaken waar wij met zijn allen voor staan. Toch liggen de antwoorden voor het grijpen. Waar? In de
natuur. Hieronder een voorbeeld uit de Nederlandse praktijk.

Aaneengesloten natuurgebieden.

In ons land is het verlies aan biodiversiteit groot. Groter ook dan elders in de wereld. De
achteruitgang van het aantal planten en dieren is al enkele eeuwen aan de gang, maar na de
Tweede Wereldoorlog ging het door steeds productiever wordende landbouw hard. Ontwatering,
het gebruik van pesticiden, de kap van houtwallen, hagen en boomsingels, en het uitbundige
gebruik van meststoffen eisten hun tol. Herstel vraagt om een andere landbouw, een
natuurvriendelijke landbouw, en om grote, aaneengesloten natuurgebieden. In grote gebieden kan
de natuur haar gang gaan. Water, wind, dieren en planten bepalen daar de loop der dingen. Langs
de Maas in Limburg, in de Gelderse Poort en de Onlanden kun je zien hoe de natuur haar kansen
weer pakt. Doe je dat in de delta, kan de kraanvogel weer broeden in ons land, in grote
moerasachtige gebieden kan de eland z’n kostje bij elkaar scharrelen. Als zulke iconische soorten
zich vestigen, weet je dat het ook met het planten- en insectenleven goed zit. Onderwaternatuur
in de Noordzee krijgt nieuwe kansen, bijvoorbeeld op de funderingen van de vele windmolens die
ons van schone energie voorzien. De terugkeer van harde ondergronden werkt goed, zo blijkt uit
verschillende proeven. Zoals bij de Borkumse Stenen ten noorden van Schiermonnikoog nu al is
te zien: de kunstriffen zitten daar vol met koralen, oesters, en sponzen, terwijl vissen (rode mul en
schar) er schuilen.
(Bron: Puur natuur, Natuurmonumenten)