Wie weet gebeurt het ...
Wekelijkse inspiratie – 21 januari 2024
Geliefd mens,
Hoewel ik het verhaal inmiddels ken, zoek ik het toch een paar keer per jaar weer eens op: het raadselachtige leven van de paling. Het dier dat in ruim zes maanden tijd een reis aflegt vanuit ‘onze’ wateren naar de Sargassozee, hier ongeveer zesduizend kilometer vandaan. Gedurende deze reis transformeert het dier van ‘zoetwatervis’ tot ‘zoutwatervis’ om de tocht te kunnen overleven. Eenmaal aangekomen in het warme zuidwesten, waar ook alle andere Europese paling zich heeft verzameld, paren de vissen, leggen ze diep op de bodem van de zee hun eitjes om daarna te sterven. Vervolgens worden uit deze eitjes larven geboren die al snel aan hun eigen lange reis beginnen: via het noorden van de Atlantische Oceaan op weg naar Europa, intuïtief op zoek naar het zoete water. Tijdens hun tocht veranderen ze in bijna onzichtbare glasaaltjes en zwemmen na de reis, op mysterieuze wijze, het zoete water van Europa in. Na een aantal jaren zijn ze volgroeid, klaar om te paren. Dan begint het verhaal van de reis naar de plek van geboorte, terug naar de Sargassozee, opnieuw.1
Veel vragen
Wetenschappers zijn druk doende dit mysterie te ontrafelen, hoewel er vooral nog heel veel vragen zijn. En elke keer als ik het verhaal lees, denk ik: hoe weten ze nou dat ze aan de andere kant van de wereld moeten zijn om, samen met soortgenoten uit Europa, precies op deze plek voor nageslacht te zorgen? Hoe kennen ze de weg, zonder Google Maps? Hoe weten ze dat ze onderweg moeten transformeren om te kunnen overleven …?
Onbevattelijk
Het verhaal en de vragen die maar blijven komen, raken een snaar in mij. Er ontstaat een gevoel dat het alledaagse overstijgt; mijn ‘ik’ staat minder centraal en het me één voelen met iets omvangrijkers komt ervoor in de plaats. Een niet te bevatten mysterie, ontzag en een eindig deel van een oneindig, ondeelbaar geheel komen tot leven. Het is moeilijk om deze ervaring precies in woorden te vatten: het gaat mij te boven, is onbevattelijk, speelt zich af in het diepst van mijn gevoel of ziel of ...
Gevoelens van transcendentie
Journalist en religiewetenschapper Koert van der Velde noemt het religiositeit wanneer je deze gevoelens van transcendentie bewust oproept, bijvoorbeeld door rituelen.2 Het af en toe teruglezen van het verhaal over de palingtrek is voor mij zo’n ritueel. Op andere momenten is dit het opzoeken van ‘Nimrod' in mijn Spotify-lijst, het branden van een kaarsje voor een dierbare of proberen de zin: ‘Uw voornemen om een liefdevol mens te zijn, wordt hiermee bevestigd’ met mijn mooiste ‘Amen’ te bevestigen.
Groter geheel
Door dit soort rituelen voel ik het daardoor soms écht: ik ben deel van een groter geheel. Wanneer het me overkomt, ervaar ik dit wat mij overstijgt in relaties met anderen, de natuur, mezelf of met een ideaal.2 En ik weet het eigenlijk wel zeker: het kleurt de keuzes die ik maak.
Gezamenlijk beleven
Helaas zijn dergelijke overstijgende ervaringen niet op bestelling te verkrijgen, maar ze kunnen ons overkomen door er bewust momenten voor te creëren, er ruimte voor te maken en er dan ook in op te gaan. De behoefte ernaar is universeel en wordt anno nu steeds vaker persoonlijk ingevuld. Ik ben blij dat we samen gemeenschappen vormen, om die ervaringen ook in gezamenlijkheid te beleven. Ik hoop dat we hiervan de waarde én schoonheid willen blijven zien. Bijvoorbeeld op deze zondag waarop we samen een moment creëren om de verbondenheid met vredewerkers van toen, nu en morgen - gekend en ongekend - te ervaren. Laten we er ruimte voor maken en erin opgaan. Wie weet gebeurt het …
Marten van der Wal
Eerstverantwoordelijk voorganger Apostolisch Genootschap
1 https://natuurwijzer.naturalis.nl/leerobjecten/het-vreemde-leven-van-de-paling
2 Ineens even deel van het grotere geheel, uit: Vandaag Magazine (lente 2021), https://www.iederal.nl/ineens-even-deel-van-het-grotere-geheel