God kleurde de ruimte
Wekelijkse inspiratie – 5 mei 2024
Geliefd mens,
Op 14 april was ik bij de Generatieontmoeting op het Nationaal Ereveld in Loenen. Op deze bijzondere plek, de laatste rustplaats van bijna vierduizend Nederlandse oorlogsslachtoffers, stonden we stil bij de kracht én kwetsbaarheid van vrijheid. Het voelde voor mij actueler dan ooit. Tussen al die monumenten met namen van veelal jonge mensen, zag ik de onbevangen spelende Fenna (3) en daarachter de oorlogsveteraan Will Prins (93), die diep onder de indruk was. Wat er toen in mij gebeurde, is met geen pen te beschrijven of uit te leggen. Mijn ziel werd gekleurd door een gevoel dat weten en begrijpen overstijgt.
Indringende toespraak
Niet veel later gebeurde het weer. We keken en luisterden naar de indringende toespraak bij de herdenking in 2017, van de toen 29-jarige Hannah Odenthal. Ze vertelde dat ze het op 4 mei altijd zo moeilijk heeft. Juist op deze dag voelen haar Duitse én Nederlandse nationaliteit en haar Duitse én Nederlandse geschiedenis heel ingewikkeld. Ze voelt schuld. Niet om wie ze is of hoe ze denkt, maar voor waar haar wortels liggen. Terwijl de oorlog al 43 jaar voorbij was toen ze geboren werd.
Zachtheid kwam binnen
Luisterend naar haar emotionele en kwetsbare woorden en kijkend naar haar tranen, leek het alsof de ruimte tussen Hannah en mij en de mensen om ons heen, gekleurd werd door iets waar ’t verstand geen verklaring voor geeft.1 Nationaliteit, leeftijd, het jij en ik verdampten; er was alleen maar wij. Er kwam een zachtheid de zaal binnen die alle hardheid leek te verdrijven. Het werd er stil, puur en licht. Mededogen ontsteeg de meningen en het oordeel. Het verlangen naar vrede voelde ineens zo diep, dat de aansporing om daar werk van te maken als vanzelf in ons geboren werd. Ik zag alleen maar liefde.
Woorden vinden
Al dagen probeer ik te begrijpen, te verklaren en een woord te vinden dat recht doet aan de grootsheid van deze ervaringen. Maar woorden die zeggen het niet. 1 Toch blijf ik proberen ze te vinden, hoe onvolkomen en stamelend het ook gaat.
In onze grondslag staat: ‘Als we het woord “God” gebruiken, doen we dat om een naam te geven aan dat wat ons overstijgt en ontroert om zo, binnen de menselijke werkelijkheid, ruimte te maken voor het onzegbare.’
Onuitsprekelijk gevoel
Ik ben blij een woord te kennen dat naam geeft aan het onzegbare. Ook als dat woord wellicht in deze tijd van ontkerkelijking voor verwarring zorgt en misschien zelfs op weerstand stuit. Het biedt mij namelijk de mogelijkheid om woorden te geven aan mijn godsgevoel. Om dat onuitsprekelijke gevoel levend te houden. Voor mij bestáát God niet, maar óntstaat. Of beter: kán ontstaan. In de ruimte tussen jou en mij, als we het binnenlaten. En dát is precies wat er op deze dag gebeurde: God kleurde de ruimte …
Onze wereld bijeenhouden
In dat gebied wil ik dit jaar niet alleen gedenken en herdenken, maar ook bedenken wat ik kan doen om mijn leven te kleuren met krachten die onze wereld en dit leven bijeenhouden. Zonder mensen is God nergens.
Marten van der Wal
Eerstverantwoordelijk voorganger Apostolisch Genootschap
1Uit het lied Godsgevoel, Apostolisch Genootschap, tekst: Minke Slok-Zwaan, muziek: Raymond Stoop