Empathie in een nieuw licht
Wekelijkse inspiratie - 13 december 2024
Geliefd mens,
In de kerstwijding van dit jaar met de appellerende titel Breng licht staat: ‘Rondom het kampvuur staan mannen, vrouwen en kinderen. Ze zouden elke naam kunnen dragen. Misschien herken je wel iets of iemand. Misschien wel iets van jezelf.’ Zo naar deze verhalen kijkend en luisterend, kan een nieuw en uitnodigend perspectief geven bij het door je heen laten gaan van wat er staat. Je kunt bewust stilstaan bij de vraag: waar herken ik me in?
Erkennen en herkennen
Het is een manier van kijken waar we ons in oefenen, omdat het ons helpt om steeds weer te zoeken naar wat ons met een ander verbindt. Als ik mij in jou herken, dan helpt me dat in het voelen en versterken van die verbinding. Caroline Bollen doet onderzoek naar empathie. Empathie is meer dan het kunnen begrijpen en meevoelen met de ander vanuit mezelf. In haar onderzoek benadrukt ze: ‘Mijn ervaring van de wereld is niet hetzelfde als die van jou, maar is er ook niet volledig van losgekoppeld.‘ Een belangrijke vraag die volgens haar te weinig wordt gesteld, is de vraag: wat betekent dat voor jou? Caroline bedacht een nieuwe definitie voor empathie en wil daarmee bijdragen aan een liefdevollere wereld. Haar definitie is:
het erkennen van de ander die anders is dan jij
én
het vinden van herkenning in die ander.
Waar ze aan toevoegt: dat vraagt om bescheidenheid. Je kunt de ervaring van een ander nooit volledig kennen.1
Meer liefde in de wereld
Zou dit niet de kern van liefhebben zijn? Tilt het leven vanuit zo’n liefde je niet op? Geeft het niet ook handvatten in situaties waar je nog geen uitweg ziet? Zou in deze zienswijze een sleutel liggen voor mijn en onze bijdrage aan meer liefde in de wereld?
Weet je, er moeten mensen zijn…
Ja,
er moeten mensen zijn
met tranen
als zilveren kralen
die stralen in het donker
en de morgen groeten
als het daglicht binnenkomt
op kousenvoeten2
Naast herkenning is er ook erkenning nodig. Erkenning dat de ander anders is dan jij. Anders voelt, een andere kijk heeft, een andere geschiedenis. Anders is. En dat dat soms ook zo ontzettend ingewikkeld is…
Rust om te herkauwen
De mensen rondom het kampvuur, met kerst verbeeld door mensen die we kennen, delen hun ervaringen. Met zachte hand nodigen ze ons uit mee te gaan in hun gedachten. In deze adventstijd vind je hopelijk wat rust om te rumineren, dat betekent herkauwen. Om een zin tot je te nemen en pas verder te lezen totdat je die helemaal in je opgenomen hebt.
Zelf licht brengen
In de verhalen die over Jezus zijn geschreven, bleek hij de wijsheid, de aandacht, de volharding en de vertelkunst te hebben om mensen te laten zien, wat het betekent om zelf verantwoordelijkheid te nemen in het vermeerderen van het goede en daarmee steeds weer zelf licht te brengen. Erkenning en herkenning zijn de basiselementen van zijn levenskunst.
Spreekt elk in eigen vorm en taal
vol liefde in de naaste 't hoogste aan,
dan blijft het niet bij vredesdromen,
maar zal de vrede nader komen.3
Inzicht
Nieuwe gedachten staan nooit op zichzelf, maar soms kunnen ze jou als een bliksemschicht raken. Je kunt ze nooit meer niet denken, ze laten je niet los. Misschien krijg je deze kerst wel zo’n inzicht. Naar mijn gevoel kan de definitie van empathie daarbij behulpzaam zijn. Ik wens u en jou tijd om te zien wat je ziel van je wil.4
Nanda Ziere
Eerstverantwoordelijk voorganger Apostolisch Genootschap
1 Trouw, 25 november 2024
2 Een deel uit het gedicht Er moeten mensen zijn, Toon Hermans
3 Uit: Apostolisch Genootschap, Lied 61 Overweging
4 Vrij naar Elli Michler, uit: ‘Dir zugedacht’