‘Ik voelde mij gezien en gehoord als vreemdeling’

Erik van der Goot (67) leerde de waarde van niet te snel te oordelen tijdens zijn werkzame jaren in Duitsland.

“In 1993 werd ik leidinggevende in een bedrijf bij Bielefeld in Duitsland. Mijn kennis van de Duitse taal was goed, met open vizier trad ik mijn nieuwe collega’s tegemoet. Ik was gewend te werken volgens het in Nederland bekende poldermodel: in goed overleg, je vraagt de ander naar zijn of haar mening, tracht overeenstemming te bereiken. Maar in Duitsland lag het nemen van beslissingen op het bordje van de directeur, van mij dus. Mijn stijl van leidinggeven leverde een muur van verbazing en afwijzing op. Wat voelde ik mij onbegrepen en alleen staan. Bijna niets van wat ik goed beheerste, kon ik in dit bedrijf inzetten. Doordeweeks bleef ik in Bielefeld; dan wachtte mij ’s avonds geen echtgenote, waren er geen kinderen, moest ik mijn eigen potje koken. Dat waren soms eenzame uren. Mijn wereld begon te kantelen, kon ik het wel aan? Was ik wel de juiste man op deze plaats? Mijn beeld van Duitsers versomberde, ik zag ze overwegend als stug, humorloos en argwanend.

Biertjes schenken
Na een tijdje zocht ik naar andere huisvestiging. Mijn nieuwe huurbazen, Walter en zijn vrouw, vonden het heerlijk om voor mij te zorgen. Ik vertelde hun over mijn verbazing over de afstandelijkheid binnen het bedrijfsleven. Walter legde uit wat de Duitse standaard was. Daarnaast gaf hij mij een inburgeringscursus in hun achtertuin door buren uit te nodigen, biertjes te schenken en mij te introduceren. Door deze informele contacten verdampten mijn oordelen. We lachten wat af!

Belangstelling tonen
Natuurlijk bleven er meningsverschillen, Duitsers hebben wel degelijk een andere cultuur en niet alles paste mij. Walter stelde zich in die situaties objectief op en liet mij zien dat ik mocht zijn wie ik was. Hij, en ook de buren, toonden belangstelling voor mijn denkwijze, ik voelde mij daardoor gezien en gehoord als vreemdeling. Een belangrijke levensles. Als je je openstelt en de ander ruimte geeft, creëer je een mogelijkheid om te ontdekken dat verschillen niet onoverkomelijk zijn. Gaandeweg heb ik mij een sturende manier van leidinggeven eigen weten te maken. Wel bleef ik mijn collega’s uitnodigen om mee te denken, zonder daarin dwingend te zijn. Zeven jaar heb ik in Duitsland gewerkt, het 25-jarig bestaan van het bedrijf was een hoogtepunt. Voor het eerst gaven we als managementteam eensgezind kleur aan deze dag, zonder enige hiërarchie.”

Tekst Sia Kreeberg
Fotografie Robin Blaauw